به گزارش رادیو ورزش؛ در جامعه شناسی ورزشی یكی از بحث های مهم نظری این است كه ورزش بافت اجتماعی را كه در آن به وجود آمده را منعكس می كند. به عبارتی دیگر هر جامعه ای بازی ها و صورت های حركات نمایشی خاص خود را دارد. ورزش كه آن را می توان به عنوان صورتی متمایز از حركات نمایشی عصر حاضر از آن یاد كرد؛ آزمایشگاهی است كه در آن رفتارها، نگرش ها، ارزش ها و بازنمایی های معنادار فرهنگ شكل می گیرد و تجربه می شود. اصلا ورزش پدیده مهمی است چون ورزش صنعت می آفریند؛ سودآور است و دلار تولید می كند؛ مناسبات اجتماعی را متحول می سازد و بر رشد شخصیت و انتخاب شغل اثر می گذارد.
نوربرت الیاس كه یكی از جامعه شناسان بنام حوزه ورزش است با اعلام اینكه شناخت ورزش كلید شناخت جامعه است به مجامع اجتماعی شوك وارد كرد. بر باور او بازی ها و ورزش ها وسیلهٔ ممتازی برای تنظیم خشونت شده اند. زیرا تمرین همستیزی بدنی را روی صحنه آورده و آن را قانونمند و مشروع می كنند. قشرهای اجتماعی مرفه با تكیه بر رفتارهای بازی ورزشی سعی می كنند شیوه های كنش و كنش متقابلی را باب كنند كه الیاس آن را با وام گرفتن اصطلاحی از مارسلموس عادت واره اجتماعی می نامد. این عات واره های بدنی در جستجوی تشخص و تفرد مبتنی است و در صدد است از گذر تاكید بر تمایز اعضای نخبه امتیازات اجتماعی و سلطه آنها را تثبیت كند. به نظر الیاس بازی ورزشی مدلی را عرضه می كند كه جامعه شناس به كمك آن می تواند به ساختار اجتماعی فكر كند. نظریه پیكربندی الیاس را در چهار بخش اصلی می توان مورد بررسی قرار داد:
1- با توجه به شبكه های ارتباط انسانی به ارزیابی نظریه علمی الیاس در مورد زندگی اجتماعی می توان پرداخت و از این طریق در مورد جایگاه ورزش در حیطه اوقات فراغت بحث كرد.
2- به روند شكلگیری تمدن و كاربرد آن در توصیف ورزشی كردن مسابقات اشاره كرد.
3- طبق این نظریه می توان به این امر پرداخت كه جامعه شناسان طرفدار نظریه فرآیند اجتماعی شدن با توجه به روند شكلگیری تمدن، رفتارهای مخرب و اوباشگری موجود در فوتبال كنونی را توصیف می كنند.
4- بررسی اهمیت و تاثیر بكارگیری جامعه شناسی پیكربندی در ورزش را مورد اهمیت قرار می دهند.
زهرا جعفری، جامعه شناس ورزشی در اینباره بیان كرد: ورزش كلید شناخت جامعه است. نوبرت الیاس درباره جامعه شناسی ورزشی مباحث بسیاری را مطرح كرده و ورزش و فراغت را به عنوان پدیده ای اجتماعی در نظر می گیرد. در واقع بافت جامعه را از طریق ورزش توصیف می كند كه همه اقشار مردم در شكلگیری اجتماعی آن شركت دارند. مردم فرآیندها را حركت نمی دهند، بلكه خود مردم هستند كه فرآیند هستند و در جریان جامعه هستند و آن را تغییر می دهند. وی از مدل های بازی می گوید كه می توان عقیده جامعه را در آن شكل داد. مدل های بازی موجودیت اجتماعی را به وجود می آورد. او مدل بازی را مانند واقعیتی در نظر می گیرد كه هدف تیم را شكل می دهد.
زمانی كه مردم در اجتماع قرار می گیرند هدفشان این است كه جامعه خود را شكل بدهند و مثل یازیكنان عمل می كنند و نقش متفاوت و كنش متقابل را ایفا می كنند و مدل های بازی موقعیت های اجتماعی ایجاد می شود. بازی ها نوعی ارتباطات اجتماعی هستند كه باعث می شوند این نوع ارتباطات در سطح گسترده مشخص شوند و در مسیر تبادل اجتماعی قدم بردارند.
وی در ادامه بیان كرد: متمدن شدن همان معیارها قبول اجتماعی رفتار است. رفتارهای اجتماعی تحت تاثیر جامعه بود و جامعه رفتارها و عادت ها را تعیین می كرد. الیاس فرآیند متمدن شدن را در دو بحث جامعه شناسی خرد و كلان مطرح می كند. در جامعه شناسی خرد در فرآیند اجتماعی شدن تربیت سخت كمتر می شود و به مردم می آموزد كه می توانند اصول اولیه زندگی خودشان را در اختیار داشته باشند. در جامعه شناسی كلان فرآیند متمدن شدن را در رشد اقتصادی می بیند. زمانی كه ما و من تعادلی وجود داشته باشد. كنش متقابل بین افراد باعث می شود در سطح جامعه یكدستی و تعادل ایجاد شود. الیاس همچنین درباره اوباشگری فوتبال و وندالیسم صحبت كرده و فرآیند متمدن شدن را در جهت تعادلی شدن و حركت در مسیر صحیح می داند.
برنامه جامعه شناسی ورزشی سه شنبه 30 خرداد تولید گروه علوم ورزشی، با اجرای محسن ابوفاضلی بود. این برنامه ساعت 21:45 روزهای سه شنبه تقدیم علاقه مندان به مباحث جامعه شناسی ورزش می شود.